1. Фотобиологик эффект
Фотобиологик куркынычсызлык проблемасы турында сөйләшү өчен, беренче адым - фотобиологик эффектларны ачыклау. Төрле галимнәрнең фотобиологик эффектларның төрле төшенчәләре бар, алар яктылык һәм тере организмнар арасындагы үзара бәйләнешне күрсәтә ала. Бу мәкаләдә без кеше тәненең физиологик реакцияләре турында гына сөйләшәбез.
Фотобиологик эффектларның кеше организмына йогынтысы күпкырлы. Фотобиологик эффектларның төрле механизмнары һәм нәтиҗәләре буенча, аларны якынча өч категориягә бүлеп була: яктылыкның визуаль эффектлары, яктылыкның визуаль булмаган эффектлары һәм яктылыкның нурланыш эффектлары.
Яктылыкның визуаль эффекты яктылыкның иң төп эффекты булган күренешкә тәэсирен аңлата. Визуаль сәламәтлек - яктырту өчен иң төп таләп. Яктылыкның визуаль эффектына йогынты ясаучы факторларга яктылык, киңлек бүленеше, төс күрсәтү, ялтыравык, төс характеристикалары, ялтыравык характеристика һ.б. керә, алар күзнең аруына, күзнең караңгылануына, визуаль бәйләнешләрнең эффективлыгын киметүгә китерергә мөмкин.
Яктылыкның визуаль булмаган эффектлары кеше организмының физиологик һәм психологик реакцияләренә карый, алар кешеләрнең эш нәтиҗәлелеге, куркынычсызлык хисе, уңайлык, физиологик һәм эмоциональ сәламәтлек белән бәйле. Яктылыкның визуаль булмаган эффектлары буенча тикшеренүләр чагыштырмача соң башланды, ләкин тиз үсә. Бүгенге яктырту сыйфатын бәяләү системасында яктылыкның визуаль булмаган эффектлары игътибардан читтә калмый торган мөһим факторга әйләнде.
Яктылыкның нурланыш эффекты кеше тукымаларына китерелгән зыянны күрсәтә, яктылык нурланышының төрле дулкын озынлыкларының тире, корнея, линза, торчасы һәм тәннең башка өлешләренә тәэсире. Яктылыкның нурланыш эффектын аның эш механизмына нигезләнеп ике категориягә бүлеп була: фотохимик зыян һәм җылылык нурланышының зарарлыгы. Аерым алганда, ул төрле куркынычларны үз эченә ала, яктылык чыганакларыннан UV химик куркынычлары, торле зәңгәр яктылык, тире җылылык куркынычлары.
Кеше организмы ниндидер дәрәҗәдә бу җәрәхәтләр тәэсиренә каршы тора ала яки төзәтә ала, ләкин яктылык нурланыш эффекты билгеле бер чиккә җиткәч, тәннең үз-үзен ремонтлау сәләте бу җәрәхәтләрне төзәтер өчен җитәрлек түгел, һәм зыян җыелачак, нәтиҗәдә кире кайтарылмас эффектлар. күрү югалту, торчалардагы тән җәрәхәтләре, тире зарарлары һ.б.
Гомумән алганда, кеше сәламәтлеге белән яктылык мохите арасында катлаулы күп факторлы үзара бәйләнешләр, уңай һәм тискәре җавап бирү механизмнары бар. Яктылыкның организмга, бигрәк тә кеше организмына тәэсире, дулкын озынлыгы, интенсивлыгы, эш шартлары, организм торышы кебек төрле факторлар белән бәйле.
Фотобиология эффектларын өйрәнүнең максаты - фотобиология нәтиҗәләре белән яктылык мохите һәм биологик торыш арасындагы бәйләнешле факторларны барлау, сәламәтлеккә зыян китерә торган куркыныч факторларны һәм кулланыла торган уңай якларны ачыклау, файда эзләү һәм зыяннан саклану, һәм оптика һәм тормыш фәннәрен тирән интеграцияләү мөмкинлеген бирә.

2. Фотобиосафет
Фотобиосефетика төшенчәсен ике яктан аңларга мөмкин: тар һәм киң. Тар билгеләнгән, "фотобиосефетика" яктылыкның нурланыш эффектлары аркасында килеп чыккан куркынычсызлык проблемаларын аңлата, киң итеп билгеләнгәндә, "фотобиосефетика" яктылык нурланышының кеше сәламәтлегенә китергән куркынычсызлык проблемаларын, шул исәптән яктылыкның визуаль эффектларын, яктылыкның визуаль булмаган эффектларын аңлата. , һәм яктылыкның нурланыш эффектлары.
Фотобиосафетның хәзерге тикшеренү системасында фотобиосефетаның тикшеренү объекты - яктырту яки күрсәтү җайланмалары, һәм фотобиосафетның максаты - кеше тәненең күзе яки тире кебек органнар, тән температурасы һәм укучы диаметры кебек физиологик параметрларның үзгәрүе. . Фотобиосефетика буенча тикшеренүләр өч төп юнәлешкә юнәлтелгән: яктылык чыганаклары тудырган фотобиосафет нурланышын үлчәү һәм бәяләү, фоторадиация һәм кеше реакциясе арасындагы санлы бәйләнеш, фотобиосафет нурланышының чикләүләре һәм саклау ысуллары.
Төрле яктылык чыганаклары тудырган яктылык нурлары интенсивлыкта, киңлек бүленешендә һәм спектрда үзгәрә. Яктырту материаллары һәм акыллы яктырту технологиясе үсеше белән, LED яктылык чыганаклары, OLED яктылык чыганаклары, лазер яктылык чыганаклары кебек яңа акыллы яктылык чыганаклары әкренләп өй, коммерция, медицина, офис яки махсус яктырту сценарийларында кулланылачак. Традицион яктылык чыганаклары белән чагыштырганда, яңа акыллы яктылык чыганаклары көчлерәк нурланыш энергиясенә һәм спектраль үзенчәлеккә ия. Шуңа күрә, фотобиологик куркынычсызлыкны тикшерүдә алдынгы юнәлешләрнең берсе - яңа яктылык чыганакларының фотобиологик куркынычсызлыгын үлчәү яки бәяләү ысулларын өйрәнү, мәсәлән, автомобиль лазер фараларының биологик куркынычсызлыгын өйрәнү, кеше сәламәтлеген һәм уңайлыгын бәяләү системасы. ярымүткәргеч яктырту продуктлары.
Төрле кеше органнарында яки тукымаларда эшләгән яктылык нурланышының дулкын озынлыклары аркасында килеп чыккан физиологик реакцияләр дә төрлечә. Кеше организмы катлаулы система булганлыктан, яктылык нурланышының һәм кеше реакциясе арасындагы бәйләнешне сан ягыннан тасвирлау шулай ук ​​фотобиосафет тикшеренүләренең иң мөһим юнәлешләренең берсе, мәсәлән, яктылыкның кеше физиологик ритмнарына тәэсире һәм кулланылышы, яктылык проблемасы. визуаль булмаган эффектлар тудыручы интенсивлык дозасы.
Фотобиологик куркынычсызлык буенча тикшеренүләр үткәрүнең максаты - кешеләрнең яктылык нурланышына китергән зыяннан саклану. Шуңа күрә, фото биологик куркынычсызлык һәм яктылык чыганакларының фото биологик эффектлары буенча тикшеренү нәтиҗәләренә нигезләнеп, тиешле яктырту стандартлары һәм саклау ысуллары тәкъдим ителә, һәм куркынычсыз һәм сәламәт яктырту продуктларын проектлау схемалары тәкъдим ителә, ул шулай ук ​​фотоның алдынгы юнәлешләренең берсе. биологик куркынычсызлык тикшеренүләре, мәсәлән, зур кешелек космик кораблар өчен сәламәтлекне яктырту системаларын проектлау, сәламәтлекне яктырту һәм күрсәтү системаларын тикшерү, җиңел яктылык һәм яктылык куркынычсызлыгы өчен зәңгәр яктылык саклаучы фильмнарны куллану технологиясен тикшерү.

3. Фотобиосафет полосалары һәм механизмнары
Фотобиологик куркынычсызлыкта катнашкан яктылык нурланыш полосалары диапазонына 200нмнан 3000нмга кадәр булган электромагнит дулкыннары керә. Дулкын озынлыгы классификациясе буенча, оптик нурланышны ультрафиолет нурларына, күренеп торган яктылык нурларына һәм инфракызыл нурланышка бүлеп була. Төрле дулкын озынлыгының электромагнит нурлары җитештергән физиологик эффектлар бөтенләй бертигез түгел.
Ультрафиолет нурлары 100нм-400нм дулкын озынлыгы булган электромагнит нурланышын аңлата. Кеше күзе ультрафиолет нурларының булуын сизә алмый, ләкин ультрафиолет нурлары кеше физиологиясенә зур йогынты ясый. Ультрафиолет нурлары тирегә кулланылганда, ул кан тамырларына китерергә мөмкин, нәтиҗәдә кызару. Озакка сузылу корыга, эластиклыкны югалтырга һәм тиренең картайуга китерергә мөмкин. Ультрафиолет нурлары күзгә кулланылганда, кератит, коньюнктивит, катаракта һ.б. китереп чыгарырга мөмкин, бу күзгә зыян китерергә мөмкин.
Күренгән яктылык нурлары, гадәттә, 380-780nm дулкын озынлыгы булган электромагнит дулкыннарны аңлата. Кеше организмына күренгән яктылыкның физиологик эффектлары, нигездә, тире януы, эритема, һәм кояш нурлары аркасында килеп чыккан җылылык җәрәхәте һәм ретинит кебек күз зарарлары. Бигрәк тә 400нмнан 500нмга кадәр булган югары энергияле зәңгәр яктылык торчаларга фотохимик зыян китерергә һәм макуляр өлкәсендә күзәнәкләрнең оксидлашуын тизләтергә мөмкин. Шуңа күрә, гадәттә, зәңгәр яктылык иң зарарлы күренгән яктылык дип санала.